Thuốc tránh thai khẩn cấp: Cách uống, tác dụng phụ?

Sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp là biện pháp hạn chế mang thai ngoài ý muốn được nhiều bạn trẻ tin dùng. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng vẫn có nhiều “sự cố hi hữu sảy ra”. Vậy uống thuốc tránh thai khẩn cấp trước và sau khi quan hệ có hiệu quả như thế nào? Cần làm gì khi đã sử dụng thuốc nhưng vẫn dính bầu? Tác dụng phụ của thuốc ra sao? Hãy cùng iPREG tìm hiểu chi tiết trong nội dung dưới đây.

Xem thêm: Đặt vòng tránh thai: A-Z các thông tin cần thiết

Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?

Thuốc tránh thai khẩn cấp (Emergency contraception – Women’s Health) là thuốc gây ức chế và làm giảm khả năng thụ tinh. Để tăng hiệu quả của việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp trước và sau khi quan hệ, bạn cần phải hiểu rõ và hiểu đúng về bản chất của biện pháp tránh thai này. Dưới đây là những thông tin cần thiết.

Nguyên tắc hoạt động

Theo bác sĩ Tâm, thuốc tránh thai khẩn cấp  hoạt động dựa trên cơ chế trì hoãn, làm chậm quá trình rụng trứng. Đồng thời làm đặc chất nhầy ở tử cung nhằm ngăn chặn không cho tinh trùng gặp trứng.

Thậm chí trường hợp trứng và tinh trùng đã gặp nhau nhưng thuốc vẫn có tác dụng ngăn không cho trứng làm tổ. Từ đó, khả năng mang thai sẽ rất ít nếu như bạn biết cách sử dụng thuốc đúng liều lượng.

Xem thêm: Ăn gì để tránh thai sau khi quan hệ? Tư vấn từ chuyên gia

Phân loại

Cách phân loại dựa vào thời gian sử dụng, qua đó có 3 loại chính gồm:

• Thuốc tránh thai khẩn cấp 24 giờ: Hiệu quả khá cao nhưng cũng tiềm ẩn một số rủi ro bởi thuốc chỉ có tác dụng 1 ngày sau khi “gần gũi”.
• Thuốc tránh thai khẩn cấp 72 giờ: Loại thuốc này có chứa một loại hormone gọi là levonorgestrel gây ức chế quá trình rụng trứng cực tốt. Thuốc có tác dụng trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau khi quan hệ. Tuy nhiên, thuốc sẽ mang lại hiệu quả tối đa nếu như bạn uống càng sớm càng tốt. Thuốc được chia làm 2 loại riêng biệt. Dạng chỉ có một viên duy nhất và dạng có 2 viên.
• Thuốc tránh thai khẩn cấp 120 giờ: Tác dụng kéo dài lên đến 5 ngày sau khi quan hệ. Nhưng bạn cũng nên lưu ý nên uống sớm để có tác dụng như mong đợi. Thuốc chỉ có 1 viên duy nhất rất dễ sử dụng.

Đối tượng nên và không nên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

Hiệu quả thuốc tránh thai khẩn cấp được đánh giá cao với tỷ lệ lên đến 98%. Uống thuốc càng sớm thì hiệu quả sẽ càng cao. Nếu bạn sử dụng thuốc sau khi quan hệ từ 3 – 5 ngày thì hiệu quả của phương pháp này có thể giảm xuống còn 94% – 95%. Mặc dù khả năng mang thai khá thấp nhưng cũng không phải là không có nên bạn cần lưu ý để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Những trường hợp nên dùng thuốc

Phương pháp tránh thai bằng thuốc khẩn cấp được khuyến cáo cho những đối tượng sau:

• Trường hợp quan hệ không dùng bất cứ biện pháp tránh thai nào.
• Đã sử dụng bao cao su nhưng gặp một số sự cố như bao bị rách, tuột, kém chất lượng.
• Quên uống thuốc tránh thai hằng ngày từ 2 viên trở lên.
• Phụ nữ bị cưỡng hiếp, thụ động trong quá trình quan hệ và không mong muốn có thai.

Những trường hợp không được dùng thuốc

• Dị ứng với các thành phần của thuốc. Trường hợp này khá ít nhưng cũng không được bỏ qua. Bạn cần tư vấn từ chuyên gia để biết chính xác.
• Viêm nhiễm âm đạo, rối loạn chức năng sinh sản hoặc mắc các bệnh liên quan tới buồng trứng và tử cung.
• Mẹ mới sinh con tuyệt đối không sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp trong mọi trường hợp. Thời gian sử dụng an toàn là sau khi sinh tối thiểu 1 năm.

Xem thêm: Xét nghiệm trước khi mang thai cho mẹ cần những gì?

Tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp

Tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp khá nhiều. Tùy vào cơ địa mỗi người mà những biểu hiện khác nhau. Trường hợp nhẹ sẽ bị thay đổi kinh nguyệt, các triệu chứng nặng hơn có thể kể đến như: rong kinh, tắc ống dẫn trứng, mang thai ngoài tử cung, thậm chí vô sinh. Dưới đây là một vài tác dụng phụ thường gặp nhất.

Các triệu chứng nhẹ thường gặp

• Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt: Đây là dấu hiệu tác dụng phụ dễ nhận biết nhất, ở mức bình thường và bạn cần quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu chậm kinh diễn ra lâu kèm theo tình trạng rong kinh, bạn cần đi khám để có hướng xử lý hiệu quả. Tránh gây những biến chứng phức tạp về sau.
• Cơ thể có sự thay đổi: Đa phần chị em sau khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp đều sẽ gặp một trong các triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn, đâu đầu, hoa mắt, ngực căng tức, bụng chướng và đau râm ran. Bạn cần theo dõi kỹ để có hướng xử lý.
• Ảnh hưởng tới tâm lý: Sự ức chế các hormone sinh dục của thuốc sẽ khiến tâm trạng các bạn nữ bị thay đổi. Những biểu hiện dễ nhận biết gồm: lo lắng bồn chồn, giảm ham muốn tình dục, lãnh cảm,… Thông thường sẽ hết sau 1-3 ngày sử dụng thuốc. Nếu lâu hơn, hãy hỏi ý kiến chuyên gia.

Các triệu chứng nặng

• Tắc ống dẫn trứng thậm chí vô sinh: Ghi nhận có khá nhiều trường hợp lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như: tắc ống dẫn trứng, teo niêm mạc tử cung, trứng không rụng dẫn đến vô sinh. Nặng hơn có thể gây ung thư cổ tử cung rất nguy hiểm.
• Mang thai ngoài tử cung: Việc làm dụng thuốc kèm theo sử dụng các loại thực phẩm tránh thai sau khi quan hệ có thể khiến bạn bị chửa ngoài tử cung.
• Ảnh hưởng tới các bộ phận bên trong cơ thể: Cũng có nhiều báo cáo cho thấy, sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp quá liều gây suy gan, thận, ảnh hưởng tới hệ tim mạch.
• Nổi mụn, sắc tố da thay đổi: Uống thuốc tránh thai khẩn cấp quá liều có thể làm thay đổi hormone nội tiết tố nữ giới. Từ đó khiến các sắc tố da thay đổi, chị em dễ nổi mụn hoặc gặp các bất thường về da.

Xem thêm: Ung thư vú: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách phòng tránh

Cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

Theo số lượng viên uống, thuốc tránh thai khẩn cấp trên thị trường có 2 loại là vỉ 1 viên và 2 viên. Cách sử dụng vì thế cũng khác nhau, cụ thể như sau:

Đối với vỉ 1 viên

Thành phần của thuốc chỉ chứa chứa hormone Progesterone. Tác dụng chính là gây ức chế và làm cản trở quá trình thụ tinh hoặc làm việc làm trứng làm tổ trong tử cung. Viên uống chỉ có tác dụng tốt nhất nếu được sử dụng trong khoảng 72 giờ (3 ngày) sau khi quan hệ.

Tùy vào từng thời điểm uống mà hiệu quả của thuốc cũng có sự sai lệch đáng kể. Cụ thể như sau:

• Uống thuốc trong vào 24 giờ tính từ thời điểm sau quan hệ, hiệu quả phòng tránh thai lên tới 95%.
• Uống thuốc trong khoảng thời gian tiếp theo từ 24-48 giờ sau quan hệ, hiệu quả giảm xuống chỉ đạt 85%.
• Khoảng thời gian còn lại từ 48-72 giờ, nếu uống thuốc hiệu quả tránh thai chỉ đạt 58%.

Có thể thấy thời điểm uống là vô cùng quan trọng, tác động trực tiếp tới hiệu quả tránh thai. Do đó, bạn nên chủ động sẵn thuốc để sử dụng trong mọi trường hợp. Lưu ý, cần theo dõi sát những dấu hiệu có thai sớm để kịp thời đưa ra hướng giải quyết trong trường hợp uống thuốc tránh thai khẩn cấp trước khi quan hệ không đạt hiệu quả.

Đối với vỉ 2 viên

Thành phần của thuốc có sự kết hợp của 2 hormone là Progestin và Estrogen. Tác dụng của 2 loại hormone này cũng tương tự như loại 1 viên. Do có 2 viên nén nên cách sử dụng có sự khác biệt. Cụ thể như sau:

• Uống viên thứ nhất trước hoặc sau khi quan hệ 1-2 tiếng.
• Uống viên thứ hai cách 12 giờ sau viên đầu tiên.

Lưu ý: Thuốc chỉ đạt hiệu quả khi uống đúng thời gian trên. Uống 1 viên không có tác dụng tránh thai.

Uống thuốc tránh thai khẩn cấp trước khi quan hệ có hiệu quả không?

Uống thuốc tránh thai khẩn cấp trước khi quan hệ có mang đến hiệu quả như mong đợi không là câu hỏi được nhiều chị em quan tâm. Bởi theo bác sĩ chuyên khoa, thuốc tránh thai thường được dùng sau khi quan hệ từ 24 tới 120 giờ.

Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc khẩn cấp trước khi “gần gũi” cũng có hiệu quả nhưng tỷ lệ tránh thai sẽ thấp hơn so với uống sau khi quan hệ. Nhiều trường hợp, hiệu quả của thuốc chỉ đạt 60% – 70%. Vậy những yếu tố nào ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc?

Những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả khi dùng thuốc

Thời gian uống

Nhìn chung, hiệu quả của thuốc tránh thai khẩn cấp phụ thuộc vào thời gian uống rất nhiều. Kể cả trước hay sau khi quan hệ, việc uống càng sớm sẽ mang lại hiệu quả càng cao là điều hiển nhiên. Nếu bạn muốn tăng tỷ lệ tránh thai thì nên uống sát nhất với thời điểm “yêu”. Hiệu quả lúc này sẽ đạt khoảng 70% – 80%.

Thời gian uống thuốc tránh thai khẩn cấp cách thời điểm quan hệ trên 2 giờ đồng hồ thì hiệu quả giảm xuống chỉ còn 50% – 60%. Lúc này, không ai có thể đảm bảo tác dụng tránh thai của thuốc đúng như mong đợi.

Tần suất “gần gũi”

Tần suất quan hệ thường xuyên thì việc sử dụng thuốc không phải là biện pháp lý tưởng cho các cặp đôi. Theo bác sĩ Tâm, thuốc sẽ giảm tác dụng nếu uống quá 2 lần trong một tháng. Bạn có thể cân nhắc sử dụng thuốc tránh thai hằng ngày hoặc bao cao su để bảo vệ sức khỏe cũng như ngăn chặn tình trạng có thai ngoài mong đợi.

Loại thuốc tránh thai có thể uống trước khi quan hệ cho hiệu quả cao

Thuốc tránh thai trước khi quan hệ cho hiệu quả cao được kể đến đó chính là thuốc hằng ngày. Trên thị trường hiện nay có bán rất nhiều loại thuốc tránh thai hằng ngày để bạn lựa chọn. Phương pháp này yêu cầu sự kiên trì và liên tục để mang lại hiệu quả tốt nhất.

Trường hợp bạn quên uống thuốc từ 2 viên trở lên thì cần sử dụng những biện pháp tránh thai khác như thuốc khẩn cấp hoặc bao cao su để đảm bảo an toàn. Sau đó, lặp lại quá trình uống thuốc thường xuyên như lúc ban đầu để tăng tỷ lệ tránh thai.

Có thai sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp cần lưu ý gì?

Nhiều chị em rất lo lắng không biết liệu uống thuốc tránh thai khẩn cấp trước khi quan hệ và lỡ “dính bầu” thì có ảnh hưởng gì đến em bé hay không? Cần lưu ý những gì để đảm bảo an toàn? Hãy cùng iPREG tìm hiểu ngay sau đây.

Theo dõi và khám thai định kỳ

Khi cơ thể xuất hiện một số dấu hiệu mang thai sớm như: chậm kinh, đau bụng dưới âm ỉ, mệt mỏi, buồn nôn,… mẹ nên mua que thử thai hoặc đến cơ sở Y tế gần nhất để được thăm khám, siêu âm nhằm biết chính xác mẹ có mang thai hay không.

Trên thực tế thì chưa có nghiên cứu nào nói rõ tác hại của thuốc tránh thai có ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của thai nhi. Nhưng để yên tâm, mẹ bầu cũng nên thăm khám định kỳ để theo dõi quá trình phát triển và cân nặng của thai nhi.

Thực hiện sàng lọc trước sinh

Các sàng lọc trước sinh giúp bác sĩ phát hiện nhanh dị tật thai nhi để từ đó có hướng điều trị kịp thời. Đặc biệt là đối với những chị em có bầu sau khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp thì nên thực hiện những phương pháp sàng lọc nhằm đảm bảo sự an toàn cho bé yêu. Dưới đây là một số phương pháp sàng lọc mẹ nên thực hiện:

• Double test: Thực hiện vào tuần thứ 12 của thai kỳ nhằm phát hiện một số dị tật như down, dị tật tay, chân, tim mạch, sứt môi, hở hàm ếch,…
• Triple test: Phương pháp này cho kết quả chính xác và đầy đủ khi thực hiện vào tuần thứ 16 – 18. Bác sĩ sẽ biết được thai nhi có bị dị tật ống thần kinh hay không nhờ vào Triple test.
• NIPT: Đây là phương pháp sàng lọc không xâm lấn rất an toàn cho mẹ và bé. Nhờ NIPT, bác sĩ sẽ phát hiện được các hội chứng liên quan đến nhiễm sắc thể như Down, Edwards, Patau,…

Xem thêm: Xét nghiệm NIPT là gì? Quy trình và bảng giá xét nghiệm chi tiết

Giữ tinh thần thoải mái, cung cấp đủ dưỡng chất

Khi mang thai, mẹ nên giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng, stress. Tuyệt đối không suy nghĩ những điều tiêu cực. Mặc dù mẹ có sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp nhưng không phải lúc nào thuốc cũng mang lại ảnh hưởng xấu đến thai nhi. Bổ sung đầy đủ dưỡng chất, nghỉ ngơi hợp lý cũng là điều mà mẹ bầu nên làm để thai nhi phát triển một cách toàn diện.

Trên đây là những thông tin liên quan đến vấn đề uống thuốc tránh thai khẩn cấp trước và sau khi quan hệ. iPREG hi vọng mẹ sẽ có đầy đủ kiến thức và lựa chọn cho mình được biện pháp tránh thai hiệu quả, an toàn.

Tham khảo thêm

• TORCH và tầm quan trọng của việc làm xét nghiệm tiền thai kỳ
• Tư vấn: Mẹ sau sinh cần uống thuốc gì để tốt cho sức khỏe?
• Cách tính ngày quan hệ an toàn để tránh thai hiệu quả
• Cách quan hệ tránh thai: Vì sao và các biện pháp hiệu quả
• Chậm kinh bao lâu thì có thai? Có thể bạn chưa biết